Adet düzensizlikleri ve anormal kanamalar kadin hastaliklari ve dogum hekimine basvuranlar arasinda en ön siralarda yer alan bir sorundur. Adet düzensizlikleri yapan sebepler yas gruplarina göre degisiklik gösterebilir. Sik rastlanan sebepleri asagiya çikartilmistir.

A- YENI DOGAN DÖNEMI
-Anneden geçen hormonlarin, dogum sonrasi bebegin kaninda hizla seviye kaybetmesi neticesi, kiz bebeklerde bazan vajinal kanama olabilir.

B- OYUN ÇOCUGU DÖNEMI
-Bu dönemde siklikla kanama yapabilen sebepler arasinda oyun sirasinda vajene yabanci cisim yerlestirilmesi, anneye ait dogum kontrol hapi gibi hormon ilaçlarinin içilmesi sayilabilir.

C- GEÇ ÇOCUKLUK DÖNEMI
-Bazan da erken puberte (ergenlesme) dedigimiz durum olur ki; sebepleri arasinda vücudun bazi bölgelerinde tümör olusumu, hormon bozukluklari rol oynayabilir. Bu dönemde de yine yabanci cisim ve hormon ilaçlarinin içilmesi rol oynayabilir. .

C- ADÖLESAN DÖNEMI
-Jüvenil kanama (disfonksiyonel kanama) hormonal aksin uygunsuz çalismasina bagli kanamalardir. Genellikle yumurtaliklardan yumurta olusumu ve buna bagli olarak da hormon üretiminde yetersizliklerle (progesteron hormonu) karakterizedir. Bazan yogun kanmalar bir kaç hafta sürebilir. Tedavide eksikligi olan hormonun yerine konmasi seklinde tedavi yapilir. Bu dönemde hormon preperatlarini kullanirken çok dikkatli olmak gerekir. Çünkü henüz büyüme çaginda bulunan çocuklarda yogun hormon kullanimi büyümeyi durdurabilir.

D-ÜRETKEN DÖNEM
-Bu dönemde en önce akla gelmesi gereken adet disi kanama sebebi, gebeliklerdir. Gebelikte normalde kanama olmaz. Ancak bazi gebeliklerde düsük tehlikesi, çok erken düsüklerin olmasi, dis gebelikler erken gebelikte kanama sebebi olarak karsimiza çikabilir.
-Gebeligin daha ileri dönemlerinde çocugun esinin dogum kanalinain alt kisimlarina yerlesik olmasi, esin erken ayrilmasi kanama sebebi olabilir. -Yumurtlamanin düzgün olmamasina bagli kanama bozukluklari da yine bu dönemde görülebilir.
-Rahimin en iç tabakasi olan endometriumun asiri kalinlasip sonra yogun kanamalarla döküldügü hiperplaziler yine yumurtlama bozukluklarina bagli olarak gerçeklesebilir. Rahim içinde yerlesik kanserler de kendini kanama ile gösterebilir.
-Disardan kullanilan bazi ilaçlar kanama düzensizligi yapabilir. Özellikle düsük hormon miktarlari içeren bazi dogum kontrol haplari böyle kanamaya yol açabilir. Aylik veya üç aylik korunma igineleri de ayni sekilde kanama bozuklugu yapabilir.
-Süt hormonu bozukluklari da seyrek adet olma, sik adet olma, az adet olma gibi düzensizliklere yol açabilir.

-RAHIMIN KENDI HASTALIKLARI:
Vajende bulunabilen bazi hastaliklar, vajinal kanser çok seyrek görülür, adet disi kanamalar yapabilir. Rahim agzinda kolay kanayabilen yaralarin varligi , yine seyrek olarak rahim agzi kanserleri sebep olabilir. Rahim içinde yerlesik polip veya myom dedigimiz urlasmalar da adet kanamsinda uzama veya adet disi kanamalr yapabilirler. Rahimin adele tabakasi içinde bulunan myomlar, rahim kasilmasini bozarak daha uzun adet sürelerine sebep olabilirler.

E-ÜRETKEN ÇAG SONLARI
-Disfonksiyonel kanamalar (yumurtlamanin bozulmasi ve yumurtaliktan uygun hormon üretiminin olmamasi durumlarinda ortaya çikabilir).
-Rahim iç tabasinda hiperplazi dedigimiz tabakalasmalar bu dönemde karsimiza çikabilir. Hiperplazi sonrasi kanserlesme riski açisindan bu hastalarin çok iyi incelenmesi, biyopsi yapilmasi (parça aldirmak) gereklidir.

F-MENOPOZ SONRASI
-Menopoz sonrasi kanama olmasi kesinlikle kanser açisindan incelenmeyi gerektirir. Vücudun hormonsuz kalmasi da bazan kanama sebebi olabilir (atrofik kanama).
Adet düzeninin saglanmasinda beyinin de önemli rolü vardir. Stresler, psikolojik sikintilar, iklimsel etkiler bazan adet düzenini degisirebilir. Ancak üretken dönemde öncelikle gebelikle ilgili sorunun ortadan kaldirilmasi gereklidir.
Adet disi kanamalarin her türlüsünde mutlaka muayene olunmalidir. Hekim muayene sonrasinda gerekliyse smear (sürüntü) , ultrason ve endometrial biyopsi alir, gerekli olgularda hormon incelemelerini ister.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Dr. Metin Ulusoy