| |
|
| |
Hiperprolaktinemi (süt hormonu yüksekliği)
Prolaktin hormonu nedir?
Prolaktinin dilimizdeki karşılığı "süt hormonu"dur. Yapı olarak "şeker ve protein moleküllerinden oluşur. Prolaktin hormonu belirli düzeylerde kadın üreme organlarının gelişimi ve fonksiyonu için gereklidir.
Prolaktin hormonu nereden salınır?
Bu hormon beynimizin hipofiz denilen kısmındaki bazı hücrelerce üretilir ve kana karışır. İnsan vücudunda pek çok hormon gibi, bir yapım-salınım-yıkım dengesi vardır. Yine beynimizin hipotalamus denilen kısmından salgılanan Dopamin adı verilen bir başka hormon prolaktinin salınımın dengeler. Öyle ki, dopaminin azlığında prolaktin salgısı artar.
Prolaktin (süt hormonu) düzeylerini neler yükseltir?
Normal kadın, erkek ve çocukta prolaktin düzeyleri genellikle 25 ng/ml'nin altındadır.
Prolaktin (Süt hormonu) yüksekliğine yol açan durumlar :
Gebelik
Emzirme İç salgı bezlerinden hipofizin prolaktin salgılayıcı tümörleri,
İç salgı bezlerinden hipotalamusun Dopamin salınırını azaltan tümör ve zedelenmeler
Hipotiroidi denilen, tiroid (guatr) bezinin az salgı yapmasıyla birlikte giden TRH hormonu yüksekliği,
Bazı psikiyatri ilaçları
Prolaktin yüksekliğinin belirtileri nelerdir?
Adet düzensizlikleri (az adet olma, seyrek adet olma, adet olamama)
Meme ucu akıntısı (gebelik dışında süt gelmesi = galaktore).
İstediği, korunmadığı halde gebe kalamama
Primer (Sebebi bilinemeyen yükselmeler)
Prolaktin yüksekliğine sebep olan esas hastalığa bağlı belirtiler:
Hipofiz hipotalamus tümörlerinde diğer iç salgıların bozukluğu ve bunlara ait fonksiyon bozuklukları
Tümörlerde baş ağrısı, görme bozuklukları, ...
Tiroid bezi çalışma bozukluğunda halsizlik, iştahsızlık, enerji azlığı.
Prolaktin yükseklikleri nelere yol açar?
Kadınlarda prolaktin yükseklikleri en sık olarak adet düzeni bozuklukları, göğüsten akıntı olması, gebe kalamamaya yol açabilir.
Prolaktin yüksekliğinin tanısı nasıl konur?
Prolaktin yüksekliği tanısı genellikle adet düzensizlikleri, göğüsten akıntı gelmesi, gebe kalamama yakınmaları ile başvurulduğunda yapılan bir kan testi ile kandaki prolaktin düzeyinin ölçülmesi ile konur.
Ancak testin yapılmasının bazı şartları vardır. :
Test sabah saat 10:00-11:00 arasında bakılmalı,
Testten önce birkaç gün süreyle cinsel ilişkide bulunmamalı,
Test öncesi birkaç gün meme uyarımından kaçınılmalı,
Açlık tokluk testi etkilememektedir. Uyku düzeninden etkilenme olasıdır.
Prolaktin düzeyi, değişik laboratuarlarda farklı yöntemlerle ölçüldüğünden normalin değerlendirilmesi, o laboratuarın o bölgeden elde ettiği ortalamalara göre yapılmalıdır. Bir test tipinde "20 birim" normal değeri gösterirken, bir başka laboratuar ve testte üst sınır 600 birim olarak bildirilebilir.
Hafifçe yükseklik olması durumunda ideali, cinsel ilişkiden ve meme uyarımından kaçınılması ve sabah saatlerinde yeniden test yapılmasıdır.
Testin düşük düzeyde yüksekliklerinde hipofiz bezini gösteren tek bir röntgen filmi yeterlidir. Bu film sonucu şüphe olursa veya hormon düzeyi çok yüksekse hekiminiz sizden tomografi gibi daha ileri bir tetkik isteyecek, gerekirse Beyin Cerrahisi Uzmanına gönderecektir.
Prolaktin yüksekliği kısırlığa yol açar mı?
Kısırlık sebeplerinden birisi de prolaktin hormonu yüksekliğidir. Ancak bundan her prolaktin yüksekliği olanın çocuğu olmaz anlamı çıkartılamaz. Tedavisiz dahi gebelik oluşabilmektedir. Ayrıca prolaktin hormonu yüksekliği, ilaç tedavisine iyi yanıt verebilmektedir.
Prolaktin yüksekliği nasıl tedavi edilir?
Esas hastalığın tedavi edilmesi. Prolaktini yükselten sebepler bulunabilirse öncelikle o hastalık tedavi edilir.
Prolaktin yüksekliğinde kullanabilecek ilaçlar "bromokriptin" veya "lisurid" adı verilen ilaçlardır. Bu ilaç vücutta prolaktin karşıtı etki yaparak yakınmaları düzeltebilir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Dr. Metin Ulusoy
|
|
|
|
